ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

Ελληνική Λαογραφική Εταιρεία

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ιδρύθηκε από το Νικόλαο Γ. Πολίτη. Η επίσημη ίδρυσή της έγινε στις 11 Ιανουαρίου 1909, ενώ η άτυπη συνέλευση για το σκοπόν αυτό έγινε στις 28 Δεκεμβρίου 1908 στην Εθνική Βιβλιοθήκη.

Στον κανονισμό της ορίζεται ότι έργο της Εταιρείας είναι η καλλιέργεια και προαγωγή των λαογραφικών ερευνών και σπουδών, ιδίως των αναφερόμενων στη γνώση του ελληνικού και των άλλων λαών της Βαλκανικής.

Σημερινό Διοικητικό Συμβούλιο | Το Πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο και οι Πρόεδροι

Αρχαιρεσίες

Οι αρχαιρεσίες για ανάδειξη νέου Δ.Σ. γίνονται κάθε τρία χρόνια, από ενιαίο ψηφοδέλτιο. Ο αριθμός των μελών του Δ.Σ. είναι δώδεκα.

Νέα κυκλοφορία βιβλίου

Pertti Anttonen, Η παράδοση μέσα από τη νεωτερικότητα. Μεταμοντερνισμός και έθνος-κράτος στην επιστήμη της λαογραφίας, μετάφραση Γιώργος Κούζας, εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2018, σσ. 456

Η έννοια της παράδοσης από πού προκύπτει; Δηµιουργήθηκε από εκείνους που ερευνούν τις παραδόσεις ή από εκείνους των οποίων τις παραδόσεις ερευνούν οι επιστήµονες; Και στις δύο περιπτώσεις εφαρµόζονται συγκεκριµένα κριτήρια για την παραδοσιακότητα, είτε αυτά δηλώνονται ρητά είτε όχι. Κι ενώ τα άτοµα ή οι οµάδες που ακολουθούν παραδοσιακές πρακτικές δεν είναι υποχρεωµένα να απαριθµήσουν τα κριτήρια που τους οδηγούν στο να χαρακτηρίζουν µια πράξη τους παραδοσιακή, δεν µπορεί να συµβαίνει το ίδιο µε εκείνους που µελετούν τις παραδόσεις επιστηµονικά. Στην ακαδηµαϊκή ανάλυση, οι παραδόσεις πρέπει να εξηγούνται και να µη χρησιµοποιούνται οι ίδιες ως εξηγήσεις επαναλήψεων, αναπαραστάσεων ή συµβολικής διασύνδεσης στις κοινωνικές πρακτικές, στις αξίες, στην ιστορία και στις πολιτικές της πολιτισµικής κληρονοµιάς.

Το παρόν βιβλίο ρίχνει µια διεισδυτική µατιά στην «παράδοση» και στον «λαϊκό πολιτισµό», προκειµένου να εννοιολογήσει τους όρους αυτούς στoπλαίσιo του επιστηµονικού λόγου για τη νεωτερικότητα και τον µοντερνισµό. Το πρώτο τµήµα του βιβλίου είναι αφιερωµένο στη συζήτηση των εννοιών του «νεωτερικού» και του «παραδοσιακού» ως σύγχρονων εννοιών, καθώς και στη µελέτη του λαϊκού πολιτισµού από µια νεωτερική οπτική. Τονίζεται ότι η µη νεωτερικότητα δεν µπορεί να αναπαρασταθεί χωρίς τη µεσολάβηση του νεωτερικού, κάτι που καθιστά τις αναπαραστάσεις της µη νεωτερικότητας επιστηµολογικά νεωτερικές. Στο δεύτερο τµήµα του βιβλίου γίνεται εκτενής αναφορά στο φινλανδικό έθνος-κράτος και στη χρήση της λαϊκής παράδοσης από το έθνος-κράτος, τόσο για την έλλογη παραγωγή της φινλανδικής νεωτερικότητας όσο και για την κατασκευή της ετερότητας στη Φινλανδία. Οι ιδέες που διατυπώνονται εδώ µπορούν να βρουν αντιστοιχία σε πολλές άλλες περιοχές του κόσµου, όπως και στην Ελλάδα. 

ΕΠΙΤΙΜΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕ ΒΑΛΤΕΡ ΠΟΥΧΝΕΡ

Η Ελληνική Λαογραφική Εταιρεία ενημερώνει τους φίλους και τα μέλη της ότι στις 22 Νοεμβρίου και ώρα 19.00 θα γίνει αναγόρευση του αντιπροέδρου της ΕΛΕ κ. Βάλτερ Πούχνερ σε Επίτιμο Καθηγητή του ΕΚΠΑ στην αίθουσα τελετών στο Κεντρικό Κτήριο του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Μανόλης Βαρβούνης, Ήθη, έθιμα και τελετουργίες. Λόγοι, πράξεις, ιδεολογίες, νοοτροπίες και συμπεριφορές, εκδ. Σταμούλη, Θεσσαλονική 2018

Ένα ακόμη βιβλίο έρχεται να προστεθεί στην ήδη πλούσια συναγωγή μελετών της ελληνικής Θρησκευτικής Λαογραφίας. Ένα βιβλίο που κινείται στην επιμέρους θεματική του κλάδου αυτού της Λαογραφίας, και που αποτελείται από επιμέρους μελέτες, δημοσιεύσεις, ανακοινώσεις σε συνέδρια και ημερίδες ή ανέκδοτες ακόμη συμβολές, όπως φαίνεται στο σχετικό κατάλογο, στο τέλος του βιβλίου αυτού. Ένα βιβλίο που αποσκοπεί να αποτελέσει βοήθημα για τους ερευνητές του μέλλοντος, όπως δείχνει και η εκτενής βιβλιογραφία που παρατίθεται στο τέλος του, και η οποία αποσκοπεί στο να αποτελέσει ερέθισμα και βάση περαιτέρω μελέτης και έρευνας.

Παραδοσιακά αλλά και νεωτερικά λαογραφικά συγκεντρώνονται, καταταγμένα σε κατηγορίες, στις σελίδες του. Ορισμένες μελέτες μάλιστα αναφέρονται σε εντελώς σύγχρονα ζητήματα, σε νέες όψεις και μορφές της Θρησκευτικής Λαογραφίας, δεδομένου ότι το επιβάλλει η στροφή του λαού στα έθιμα και στις παραδόσεις, όπως παρατηρείται την τελευταία δεκαετία στη χώρα μας, στο πλαίσιο της προσπάθειας για εξεύρεση ενός στηρίγματος τελετουργικού σε μια κοινωνική ζωή επιφανειακή και ανερμάτιστη. Και συναινεί σε αυτό η τάση για επιστροφή στις ρίζες, ένα αίτημα που συνδέεται στενά με το ζήτημα της βιούμενης και προβαλλόμενης πολιτισμικής ταυτότητας.

Πρόκειται για ένα αίτημα εντελώς επίκαιρο, αν συνυπολογίσουμε το ότι βιώνουμε καθημερινά έντονες, σε προσωπικό, οικογενειακό και κοινωνικό επίπεδο, τις συνέπειες της πολιτισμικής ομογενοποίησης, την οποία ο παγκοσμιοποιημένος κόσμος μας προσπαθεί να προπαγανδίσει και να επιβάλλει.

Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΜΑΝ. ΒΑΡΒΟΥΝΗΣ ΕΚΛΕΧΘΗΚΕ ΤΑΚΤΙΚΟ ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ EUROPEAN ACADEMY OF SCIENCES AND ARTS (ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΩΝ)

Ο καθηγητής Λαογραφίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης και Πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας κ. Μ. Γ. Βαρβούνης εξελέγη στις 24 Ιουλίου τακτικό μέλος της AcademiaScientiarumatArtiumEuropaea, της ευφήμως γνωστής Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών, που έχει ιδρυθεί με έδρα το Salzburgτης Αυστρίας, και αποτελείται από κορυφαίους Ευρωπαίους επιστήμονες, ερευνητές και διανοητές, ηγέτες και καλλιτέχνες. Ο κ. Βαρβούνης εξελέγη τακτικό μέλος από την ολομέλεια της Ακαδημίας στην Α΄ τάξη της Ακαδημίας, όπου εντάσσονται οι επιστήμονες των ανθρωπιστικών επιστημών (Humanities). Είχε προηγηθεί η εξέταση και έγκριση της υποψηφιότητάς του από τον πρόεδρο της Ακαδημίας Καθηγητή κ. FelixUnger.

Η Ευρωπαϊκή Ακαδημία Επιστημών και Τεχνών, ένα από τα πιο διάσημα ακαδημαϊκά ιδρύματα παγκοσμίως με υψηλό κύρος, συνδέει σημαντικά πανεπιστήμια και περίπου 2.000 επιστήμονες ανά τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων 33 κατόχων του βραβείου Νόμπελ. Στα Επίτιμα Μέλη της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων, ο Helmut Kohl - πρώην Καγκελάριος της Γερμανίας, ο Jean-Claude Juncker - Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, oBασιλιάς Φίλιππος του Βελγίου, ο Πρίγκηπας Jean του Λουξεμβούργου, η Doris Leuthard - Πρόεδρος της Ελβετικής Συνομοσπονδίας, η Dorothee Stapelfeldt - πρώην Πρόεδρος του Κοινοβουλίου του Αμβούργου, ο Heinz Fische - Πρόεδρος της Αυστρίας, ο Borut Pahor - Πρόεδρος της Σλοβενίας, ο Romano Prodi - Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και πρώην Πρωθυπουργός της Ιταλίας, ο Βίκτορ Κλίμα - Καγκελάριος της Αυστρίας κ.λπ.

Η επίσημη υποδοχή του κ. Βαρβούνη θα γίνει στις 2 Μαρτίου 2019, στη διάρκεια πανηγυρικής συνεδρίασης της European Academy of Sciences et Arts στο Αββαείο St. Peter’s, στο Salzburg της Αυστρίας.

Η ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΤΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΤΟΥ ΔΠΘ

Το «Εργαστήριο Λαογραφίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας» του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης προχώρησε στην ψηφιοποίηση, τεκμηρίωση και ανάρτηση στην ιστοσελίδα του της «Λαογραφικής Συλλογής» του ΔΠΘ, ώστε αυτό να είναι διαθέσιμο σε κάθε ενδιαφερόμενο μελετητή και στους ερευνητές της λαογραφίας, τόσο στη Θράκη, όσο και πανελληνίως.

Το υλικό της «Λαογραφικής Συλλογής» του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, το οποίο προέρχεται από τον ευρύτερο θρακικό χώρο, συγκεντρώθηκε συστηματικά κατά τη δεκαετία του 1980, με στόχο τη συλλογή πρωτίστως αντικειμένων από τους Σαρακατσάνους.

Η συλλογή αποτελείται από υφαντά, κεντήματα (τσεβρέδες), μεμονωμένα γυναικεία και ανδρικά ενδύματα (πουκάμισα, μανικωτούς και αμάνικους επενδύτες, τσούκνες, ποδιές, κεφαλομάντιλα, ζώνες, κάλτσες, ποτούρια), έργα αργυροχοΐας (πόρπες, κλειδωτήρια), έργα ξυλογλυπτικής (ρόκες, αδράχτια, σφοντύλια, κασέλες, προσφορικές σφραγίδες, εικόνα), έργα μεταλλοτεχνίας (μεταλλικά εργαλεία και σκεύη), παραδοσιακά μουσικά όργανα (γκάιντα).

Μεγάλο τμήμα της συλλογής κατέχουν οι σαρακατσάνικες ποδιές, οι «παναούλες», των οποίων η διακόσμηση σηματοδοτούσε τον ενδοοικογενειακό ρόλο, τη φυσική και κοινωνική ηλικία της Σαρακατσάνας, την περίσταση χρήσης.

Τμήμα της συλλογής αυτής, η οποία φυλάσσεται σε αποθήκη του κτηρίου διοίκησης του ΔΠΘ, στην πανεπιστημιούπολη της Κομοτηνής, μπορεί να δει κανείς σε ειδικές προθήκες στο χώρο έξω από τα γραφεία του Πρύτανη και των Αντιπρυτάνεων του ΔΠΘ, ενώ σχεδιάζεται η μόνιμη έκθεσή του σε ειδικό μουσειακό χώρο, ο οποίος έχει προβλεφθεί στο υπό ανέγερση κτήριο της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών, στην πανεπιστημιούπολη της Κομοτηνής.

Η ψηφιοποίηση και η τεκμηρίωση του υλικού έγινε από την δρ Νάντια Μαχά-Μπιζούμη, διδάσκουσα του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας και η ανάρτηση στην ιστοσελίδα του Εργαστηρίου έγινε με την τεχνική υποστήριξη του μέλους ΕΔΙΠ του Τμήματος δρ Κυριάκου Σγουρόπουλου, υπό την εποπτεία του Καθηγητή Λαογραφίας και Προέδρου του Τμήματος κ. Μ. Γ. Βαρβούνη. Στο εγχείρημα εργάστηκαν φοιτητές του Τμήματος που εκπαιδεύθηκαν στο Εργαστήριο κατά τα ακαδημαϊκά έτη 2016-2017 και 2017-2018, στα πλαίσια της πρακτικής άσκησης φοιτητών το πρόγραμμα ΕΣΠΑ.

Για να δει κανείς το υλικό πρέπει να μπει στην ιστοσελίδα του Τμήματος (www.he.duth.gr), και από το μενού στο «Έρευνα» → «Εργαστήριο Λαογραφίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας» → «Λαογραφικό Αρχείο» → «Λαογραφική Συλλογή», όπου έχει την επιλογή να δει το υλικό φωτογραφημένο με υπότιτλους (photo gallery) και την τεκμηρίωσή του (τεκμηρίωση) ξεχωριστά (www.he.duth.gr/laographiki-syllogi-gallery). Η ανάρτηση του συνόλου των αντικειμένων της συλλογής θα ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο του 2018.