Tο «Εργαστήριο Λαογραφίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας» του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας, του ΔΠΘ, κατά το χειμερινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους 2020-2021 σχεδίασε και πραγματοποίησε μια σειρά από δράσεις επιστήμης και πολιτισμού, με στόχο να μην διακόψει τις διεθνείς συνεργασίες του και να μην σταματήσει τις ερευνητικές δράσεις του.
Συγκεκριμένα, το Νοέμβριο του χειμερινού εξαμήνου του ακαδημαϊκού έτους 2020 – 2021, το Εργαστήριο οργάνωσε τις ακόλουθες εκδηλώσεις οι οποίες όπως προαναφέρθηκε έγιναν διαδικτυακά, λόγω της πανδημίας της Covid-19: «Η ενδυματολογική συλλογή του Μουσείου Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού: συγκρότηση - ερμηνεία – τεκμηρίωση» (Πέμπτη, 12 Νοεμβρίου 2020), με ομιλήτρια την κα Ελένη Παπαθωμά, Επιμελήτρια του Μουσείου Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού, με πρωτοβουλία της Επίκ. Καθηγήτριας κας Νάντιας Μαχά-Μπιζούμη - «Διερευνώντας τον ρόλο της συντήρησης στη διάσωση και την ανάδειξη του λαϊκού πολιτισμού. Η περίπτωση της έκθεσης του ΜΕΛΤ “Άνθρωποι και Εργαλεία. Όψεις της Εργασίας στην Προβιομηχανική Κοινωνία”» (Τετάρτη, 18 Νοεμβρίου 2020), με ομιλήτρια την κα Αλεξάνδρα Μπολότη, Συντηρήτρια Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης – Μουσειολόγου, στη Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων του ΥΠΠΟΑ, με πρωτοβουλία της Επίκ. Καθηγήτριας κας Νάντιας Μαχά-Μπιζούμη - «‘Το σύγχρονο ελληνικό ιστορικό μυθιστόρημα’. Διαδικτυακή συζήτηση με τον συγγραφέα Ισίδωρο Ζουργό» (Τρίτη, 24 Νοεμβρίου 2020), με πρωτοβουλία του μέλους ΕΔΙΠ κ. Θαν. Κούγκουλου – «Ο σασμός (συμβιβασμός) ως εθιμικός τρόπος εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών στη σύγχρονη Κρήτη» (Παρασκευή, 27 Νοεμβρίου 2020), με ομιλητή τον Αναπληρωτή Καθηγητή του Τμήματος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Άρη Τσαντηρόπουλο, με πρωτοβουλία της Επίκ. Καθηγήτριας κας Αικ. Μάρκου.
Περισσότερες ήταν οι ανάλογες εκδηλώσεις του Δεκεμβρίου: «Κινήσεις για την πνευματική αφύπνιση της επαρχίας στον Μεσοπόλεμο» (Τρίτη, 1 Δεκεμβρίου 2020), με ομιλητή τον Αναπληρωτή Καθηγητή του Τμήματος Φιλολογίας του ΑΠΘ κ. Λάμπρο Βαρελά, με πρωτοβουλία του μέλους ΕΔΙΠ κ. Θαν. Κούγκουλου - «Τα Μουσεία ως περιβάλλον άτυπης εκπαίδευσης. Μουσειακά ενδύματα σε εκπαιδευτικά προγράμματα» (Πέμπτη, 3 Δεκεμβρίου 2020), με ομιλήτρια την κα Αλεξάνδρα Τράντα, Αρχαιολόγο - Μουσειολόγο - Ακαδημαϊκή Υπότροφο ΠΑΔΑ, με πρωτοβουλία της Επίκ. Καθηγήτριας κας Νάντιας Μαχά-Μπιζούμη - «Το μυθιστόρημα ως εθνοθρησκευτική ταυτότητα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία: μια καραμανλίδικη διασκευή του Πολυπαθούς του Γρ. Παλαιολόγου» (Τρίτη, 8 Δεκεμβρίου 2020), με ομιλήτρια την Καθηγήτρια Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου İstanbul κα Damla Demirözü, με πρωτοβουλία του μέλους ΕΔΙΠ κ. Θαν. Κούγκουλου - «Τεκμηριώνοντας μια ενδυματολογική συλλογή: η ενδυματολογική συλλογή του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος “Β. Παπαντωνίου”» (Τετάρτη, 9 Δεκεμβρίου 2020), με ομιλήτρια την κα Αγγελική Ρουμελιώτη, Eπιμελήτρια του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος στο Ναύπλιο, με πρωτοβουλία της Επίκ. Καθηγήτριας κας Νάντιας Μαχά-Μπιζούμη - «Από το Μουσείο Ελληνικών Χειροτεχνημάτων στο Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού» (Πέμπτη, 10 Δεκεμβρίου 2020), με ομιλήτρια την Διευθύντρια του Μουσείου Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού κα Έλενα Μελίδη, με πρωτοβουλία της Επίκ. Καθηγήτριας κας Νάντιας Μαχά-Μπιζούμη - «Ο Παππούς Πάγος, η Κόρη του Χιονιού και το Άστρο των Χριστουγέννων: οι παραδόσεις του Δωδεκαημέρου στη Ρωσία» (Πέμπτη, 17 Δεκεμβρίου 2020), με ομιλήτρια την Αναπλ. Καθηγήτρια στο Τμήμα Βυζαντινής και Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Λομονόσωφ της Μόσχας (кафедра византийской и новогреческой филологии МГУ им. М.В. Ломоносова) κα Ksenia Klimova, με πρωτοβουλία του Διευθυντή του Εργαστηρίου Καθηγητή Μ. Γ. Βαρβούνη - «Το Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών λαογραφικών και εθνολογικών αρχείων» (Τετάρτη, 16 Δεκεμβρίου 2020), με ομιλητή τον Διευθυντή Ερευνών, και Διευθύνοντα το Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών κ. Ευάγγελο Καραμανέ, με πρωτοβουλία του Διευθυντή του Εργαστηρίου.
Τον Ιανουάριο του 2021 σχεδιάστηκαν και πραγματοποιήθηκαν οι ακόλουθες εκδηλώσεις: «Οι φωτιές των Χριστουγέννων στις παραδόσεις Ελλήνων και Σέρβων» (Πέμπτη, 14 Ιανουαριου 2021), με ομιλήτρια την Ερευνήτρια Α΄ Βαθμίδας του Етнографски институт САНУ (СРПСКЕ АКАДЕМИЈЕ НАУКА И УМЕТНОСТИИЗ БЕОГРАДА, РЕПУБЛИКА СРБИЈА) / Institute of Ethnography SASA (Serbian Academy of Sciences and Arts) κα Gordana Blagojević, με πρωτοβουλία του Διευθυντή του Εργαστηρίου Καθηγητή Μ. Γ. Βαρβούνη – «Εθνοϊατρικά συστήματα και πνευματικές θεραπείες σε ασιατικές αυτόχθονες ομάδες του Νεπάλ και της Μαλαισίας» (Πέμπτη, 14 Ιανουαρίου 2021), με ομιλήτρια την Αναπλ. Καθηγήτρια στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου κα Diana Riboli, με πρωτοβουλία της Επίκ. Καθηγήτριας Β. Κράββα.
Την Παρασκευή 15 Ιανουαρίου, το Εργαστήριο, με πρωτοβουλία και επιστημονική επιμέλεια της Επικ. Καθηγήτριας Β. Κράβα, και σε συνεργασία με το «Λαογραφικό Αρχείο και Μουσείο» του Τμήματος Φιλολογίας του ΕΚΠΑ, με επιστημονική επιμέλεια της Επίκ. Καθηγήτριας Βασιλ. Χρυσανθοπούλου, διοργάνωσε την διαδικτυακή Επιστημονική Ημερίδα «Καταναλώνοντας υλικότητες: αντικείμενα, διαδρομές και ιστορίες». Σε αυτήν, μετά την εισαγωγική ομιλία του Διευθυντή του Εργαστηρίου, συμμετείχαν η Κοινωνική Ανθρωπολόγος Αίγλη Μπρούσκου, η Επίκ. Καθηγήτρια του ΔΠΘ Νάντια Μαχά, η Επίκ. Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας Ζωή Γοδόση, η Επίκ. Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Πατρών Κλειώ Γκουγκουλή, ο Επίκ. Καθηγητής του ΕΚΠΑ Γιώργος Κούζας, η Επίκ. Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αιγαίου Έλια Πετρίδου, η Επίκ. Καθηγήτρια του ΔΠΘ Νατάσα Φιλιππουπολίτη, ο Συντηρητής Έργων Τέχνης Άγγ. Μήτσας και η Μουσειολόγος του Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονίας – Θράκης Ρένα Μπότσιου.
Στις εκδηλώσεις αυτές πήραν μέρος διακεκριμένοι επιστήμονες από πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, ιδρύματα και μουσεία της ημεδαπής και της αλλοδαπής (Τουρκία, Ρωσία, Σερβία, Ιταλία), στα πλαίσια του σχεδιασμού ώστε το ΤΙΕ και το ΔΠΘ να αποτελέσουν σημείο αναφοράς για την εξέλιξη της Λαογραφίας και της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στη χώρα μας.
Τον δεύτερο βασικό σκοπό του Εργαστηρίου μας, τον διεπιστημονικό διάλογο, εξυπηρετούν οι εκδόσεις του που ολοκληρώθηκαν το ίδιο διάστημα: η έκδοση του Εργαστηρίου, με επιμέλεια του Διευθυντή του Εργαστηρίου Καθηγητή Μ. Γ. Βαρβούνη, με τίτλο Ο Σύγχρονος Ελληνικός Λαϊκός Πολιτισμός: Μεταξύ Λαογραφίας & Κοινωνικής Ανθρωπολογίας - Πρακτικά Επιστημονικής Ημερίδας Αφιερωμένης στον Ομότιμο Καθηγητή Μηνά Αλ. Αλεξιάδη (Κομοτηνή 2020) [στη σειρά: Μελέτες Λαογραφίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, αρ. 10, που εκδίδει το Εργαστήριο, και σε συνεργασία με τις εκδόσεις «Παρατηρητής της Θράκης»]. Επίσης εντός των ημερών κυκλοφορείται ο συλλογικός επιστημονικός τόμος Το ελληνικό «λαϊκό» μυθιστόρημα του 19ου αιώνα (Αθήνα 2021), σε επιμέλεια του μέλους ΕΔΙΠ του Εργαστηρίου Θαν. Β. Κούγκουλου [στη σειρά: Μελέτες Λαογραφίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, αρ. 8, που εκδίδει το Εργαστήριο, και σε συνεργασία με τις εκδόσεις «Gutenberg»]. Στις 550 σελίδες του τόμου περιλαμβάνονται 21 μελέτες γραμμένες από 23 συγγραφείς, που πρωτοπαρουσιάστηκαν ως ανακοινώσεις στο διεθνές συνέδριο «Το ελληνικό «λαϊκό» μυθιστόρημα του 19ου αιώνα: Θεωρητικά Ζητήματα», που διοργάνωσε το Εργαστήριο τον Μάιο του 2018.
Από τα παραπάνω, προκύπτει ότι το «Εργαστήριο Λαογραφίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας» του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του ΔΠΘ συνεχίζει εν μέσω πανδημίας, και με τα εργαλεία που η τεχνολογία προσφέρει, ακάθεκτο το έργο του. Και τούτο επειδή τόσο η επιστήμη, η έρευνα και ο πολιτισμός, όσο και η ακαδημαϊκή εξωστρέφεια και η εκπαίδευση των φοιτητών, κυρίως δε η πνευματική και επιστημονική επαφή και επικοινωνία μαζί τους, είναι πολύτιμες διαδικασίες, κατακτημένες με αγώνα, κόπο και μόχθο συλλογικό, με προσπάθεια και συνέργειες.