Συλλογικό έργο
Επιμέλεια: Αλέξανδρος Γ. Καπανιάρης
Θεσσαλονίκη
Επίκεντρο 2023
σελίδες: 288
ISBN: 978-618-204-363-9
Συγγραφείς: Μ.Γ. Βαρβούνης, Μαρία Γκασούκα, Κωστής Δρυγιανάκης, Αλέξανδρος Καπανιάρης, Νάντια Μαχά - Μπιζούμη, Βαγγέλης Μπαντελάς, Ιωάννης Πραντσίδης, Νίκος Τσούκας
Ο συλλογικός τόμος Οι Μάηδες της Μακρινίτσας. Μια λαϊκή τελετουργία στο Πήλιο αποτελεί πνευματικό «προϊόν» επίπονης προσπάθειας λαογράφων της πανεπιστημιακής κοινότητας και ερευνητών λαογραφίας, ανθρωπολογίας και μουσικής, μέσα από μια σειρά εξειδικευμένων μελετών που σχετίζονται με διάφορες πτυχές ενός σπάνιου επιτελεστικού δρώμενου στο Πήλιο, που έχει τις ρίζες του στους μύθους τους σχετικούς με τον Άδωνη και τον Διόνυσο, τις ανοιξιάτικες, διαβατήριες και ευγονικές τελετουργίες έως την καλλιέργεια των δημητριακών στη λαϊκή θρησκευτική πίστη και την εθιμική πρακτική.
Επιστρέφοντας στον βασικό καμβά και πυρήνα της τέλεσης του εθίμου των Μάηδων της Μακρινίτσας, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι το δρώμενο στηρίζεται στο μοτίβο του θνήσκοντος και ανιστάμενου ήρωα ή θεού. Εξάλλου, το σχήμα ζωή - θάνατος - ανάσταση είναι κοινός τόπος όχι μόνο της ελληνικής μυθολογίας-θρησκείας αλλά και πολλών άλλων θρησκειών. Επιπρόσθετα στη χριστιανική θρησκεία, όπως και σε άλλους, προχριστιανικούς πολιτισμούς, συνδέεται με τον κύκλο της σποράς των δημητριακών, τον σπόρο που πέφτει στη γη, πεθαίνει το φθινόπωρο, για να αναστηθεί και, στη συνέχεια, να βλαστήσει την άνοιξη.
Η παρούσα έκδοση αποτελείται από οκτώ κεφάλαια τα οποία εστιάζουν σε διάφορες πτυχές του εθίμου. Έτσι, περιγράφονται τα δρώμενα και οι λαϊκές γονιμικές τελετουργίες της άνοιξης, στις οποίες εντάσσονται και οι Μάηδες της Μακρινίτσας, η ιστορία, το εννοιολογικό πλαίσιο, η προέλευση και η περιγραφή του εν λόγω μαγικο-θρησκευτικού δρώμενου, τα ενδύματα των Μάηδων και ειδικότερα των ζεϊμπέκων, το θέμα της παρενδυσίας, της μεταμφίεσης και της παραπλάνησης που αναλαμβάνουν να πραγματοποιήσουν μόνο άνδρες, οι οποίοι και συμμετέχουν στο δρώμενο των Μάηδων της Μακρινίτσας. Επιπλέον, περιέχονται η μελέτη και ανάλυση των χορών από καταγραφές που έγιναν από την τέλεση του εθίμου, οι μουσικές φόρμες των σκοπών στο συγκεκριμένο εθιμικό δρώμενο, οι καταγραφές για τους μουσικούς που έπαιζαν τους ζουρνάδες και τα νταούλια και, τέλος, η συνεισφορά της κοινότητας στην τέλεση των Μάηδων της Μακρινίτσας.
Στο συλλογικό τόμο υπάρχουν τα παρακάτω κεφάλαια σημαντικών πανεπιστημιακών, ερευνητών, λαογράφων, ανθρωπολόγων και μουσικών: 1) ΜΑΝΟΛΗΣ Γ. ΒΑΡΒΟΥΝΗΣ, Δρώμενα και λαϊκές γονιμικές τελετουργίες της Άνοιξης, 2) ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Γ. ΚΑΠΑΝΙΑΡΗΣ, Οι Μάηδες της Μακρινίτσας Πηλίου: Ιστορικό, εννοιολογικό πλαίσιο, προέλευση και περιγραφή του δρώμενου, 3) ΝΑΝΤΙΑ ΜΑΧΑ-ΜΠΙΖΟΥΜΗ, Η εκφραστική και αφηγηματική δυναμική του ενδεδυμένου σώματος των «ζεϊμπέκων» στους Μάηδες της Μακρινίτσας, 4) ΜΑΡΙΑ ΓΚΑΣΟΥΚΑ, Παρενδυσία, μεταμφίεση, παραπλάνηση στους Μάηδες της Μακρινίτσας, 5) ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΡΑΝΤΣΙΔΗΣ, Δρώμενα και χορός - η περίπτωση των «Μάηδων» της Μακρινίτσας, ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΜΠΑΝΤΕΛΑΣ, Οι μουσικές φόρμες των σκοπών στο εθιμικό δρώμενο των «Μάηδων, 6) ΚΩΣΤΗΣ ΔΡΥΓΙΑΝΑΚΗΣ, Ζουρνάδες και Νταούλια στους Μάηδες της Μακρινίτσας: Σκόρπιες σημειώσεις μιας ανολοκλήρωτης έρευνας, 7) ΝΙΚΟΣ ΤΣΟΥΚΑΣ, Οι Μάηδες της Μακρινίτσας Πηλίου: Ένα δρώμενο βαθιά ριζωμένο στους κατοίκους της περιοχής.