Ο τόμος Λαϊκός λόγος και κοινωνική πραγματικότητα στην Αθήνα του 21ου αιώνα περιλαμβάνει μελετήματα, τα οποία αναφέρονται σε μορφές λαϊκού λόγου, που είναι διαρκώς παρούσες στην καθημερινή μας ζωή. Οι συζητήσεις στα εστιατόρια ή στην ουρά αναμονής για το ταμείο, το κουτσομπολιό στην καθημερινότητά μας, αλλά και στο διαδίκτυο, οι αστικοί θρύλοι και οι θεωρίες συνωμοσίας, αλλά και οι μετασχηματισμένες μορφές του έντεχνου λαϊκού λόγου είναι ορισμένα από τα θέματα που απασχόλησαν τον συγγραφέα του βιβλίου.
Οι ερευνητικές προσεγγίσεις όλων των παραπάνω ζητημάτων έλαβαν χώρα κατά τα τελευταία χρόνια στον αστικό χώρο της Αθήνας και των όμορων δήμων και βασίζονται σε επιτόπια έρευνα του συγγραφέα σε συγκεκριμένους χώρους, δημόσιους αλλά και ιδιωτικούς. Η προσπάθεια ερμηνείας των διαφόρων θεμάτων γίνεται μέσα σε ένα πλαίσιο διεπιστημονικής προσέγγισης, όπως αναλύει και ερμηνεύει τα κοινωνικά φαινόμενα η επιστήμη της Λαογραφίας κατά τις τελευταίες δεκαετίες.
Ειδικότερα στον τόμο περιλαμβάνονται μελέτες για τα ακόλουθα θέματα:
- Καφετέριες και ζαχαροπλαστεία στην Αθήνα που έχουν ως βασικό θέμα τους το παραμύθι.
- Χρήσεις και «καταχρήσεις» του παραμυθιού: πώς προβάλλονται και πώς χρησιμοποιούνται από την πολιτιστική βιομηχανία παραμυθιακά θέματα και μοτίβα.
- Αστικοί θρύλοι και θεωρίες συνωμοσίας στη σύγχρονη Αθήνα: οι περιπτώσεις της παράξενης θύρας της οδού Ακαδημίας 58α, του ερειπωμένου «πύργου» της οδού Θήρας στα Πατήσια, αλλά και οι σύγχρονοι αστικοί θρύλοι του κτηρίου της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ στην περιοχή του Ζωγράφου.
- Μετασχηματισμοί ειδών του έντεχνου λαϊκού λόγου στην καθημερινή ζωή: οι παροιμίες και οι αντι-παροιμίες ως μέσα προώθησης και διαφήμισης προϊόντων στη λαϊκή αγορά και ο μετασχηματισμός του αινίγματος σε σταυρόλεξο.
- Το κουτσομπολιό και η δυναμική επίδρασή του στην καθημερινή ζωή των κατοίκων της πόλης.
- Η κυκλοφορία του κουτσομπολιού στο διαδίκτυο και ειδικότερα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
- Αφηγήσεις, μνήμη και μεταμνήμη σε εστιατόρια της πρωτεύουσας.
- Σύγχρονες μορφές καθημερινής προφορικής επικοινωνίας, όπως είναι οι συζητήσεις στην ουρά της τράπεζας και στη στάση του λεωφορείου.
Γιώργος Χ. Κούζας, Λαϊκός λόγος και κοινωνική πραγματικότητα στην Αθήνα του 21ου αιώνα, εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα 2024, σσ. 370.