Για τρεις μέρες οι αλησμόνητες πατρίδες βρέθηκαν στο επίκεντρο του Διεθνούς Συνεδρίου «Μικρασιατική προσφυγική μνήμη και ταυτότητα έναν αιώνα μετά: Πόντος, Καππαδοκία, Ιωνία, Ανατολική Θράκη, Κωνσταντινούπολη» που συνδιοργάνωσαν η Σχολή Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, η Ιερά Μητρόπολη Περιστερίου και το Εργαστήριο Λαογραφίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, στο Αμφιθέατρο εκδηλώσεων του Επισκοπείου της Ιεράς Μητροπόλεως Περιστερίου, στις 14-16 Φεβρουαρίου 2025.
Πενήντα ακαδημαϊκοί και ερευνητές συνομίλησαν επιστημονικά, αλλά και με το κοινό, που παρακολούθησε τις εννέα εξαιρετικά ενδιαφέρουσες Συνεδρίες με ποικίλη θεματολογία: «Τιμή Μικρασιατών Αγίων και Χριστιανικά Μνημεία», «Προσφυγικοί Οικισμοί και Συλλογική Οργάνωση», «Ταυτότητα και Μνήμη», «Μνήμη και Ιστορία», «Θέματα Θρησκευτικής Λαογραφίας», «Μουσικές Μνήμες Ευξείνου Πόντου», «Μουσική και Μνήμη – Ιστορικές ηχογραφήσεις – Αλληλεπιδράσεις μικρασιατικών μελωδιών», «Αναπαραστάσεις της προσφυγιάς στην Τέχνη» και «Η διαχείριση της προσφυγικής μνήμης μέσα από αρχειακό υλικό και τον τύπο».
Πρόεδρος της Επιστημονικής και Οργανωτικής Επιτροπής του Συνεδρίου ήταν ο Μητροπολίτης Περιστερίου κ. Γρηγόριος, Καθηγητής ΕΚΠΑ, ο οποίος κατά την έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου καλωσόρισε τους παρευρισκόμενους από την Ελλάδα, τη Γερμανία, τη Γαλλία, τη Γεωργία, τη Σερβία, την Κύπρο: «Το παρόν τριήμερο Συνέδριο που συνδιοργανώνεται από τη Σχολή Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, την Ιερά Μητρόπολη Περιστερίου και το Εργαστήριο Λαογραφίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, φέρει εύστοχα τίτλο ‘Μικρασιατική προσφυγική μνήμη και ταυτότητα έναν αιώνα μετά: Πόντος, Καππαδοκία, Ιωνία, Ανατολική Θράκη, Κωνσταντινούπολη’, που παραπέμπει σε δύο άξονες μελέτης και έρευνας. Τον πρώτο θα τον χαρακτήριζα ανθρωπιστικό, καθώς αναφέρεται στην προσφυγιά, ενώ ο δεύτερος έχει χαρακτήρα ταυτοτικό. Και οι δύο κεντρικοί άξονες είναι σημαντικοί για τους προσκληθέντες ομιλητές και ερευνητές, οι οποίοι, μέσα από τα θέματα που θα μας παρουσιάσουν, θα αναδείξουν πτυχές των δύο αυτών αξόνων. Τους καλωσορίζουμε στο Περιστέρι και στην Ιερά Μητρόπολή μας, καλωσορίζουμε και όλους εσάς που υποβληθήκατε στον κόπο να έλθετε μέχρις εδώ και με αυτά τα λίγα λόγια, κηρύσσω την έναρξη του παρόντος Συνεδρίου».
Στα συμπεράσματα των εργασιών, ο Αντιπρόεδρος της Επιστημονικής και Οργανωτικής Επιτροπής, Καθηγητής Μανόλης Γ. Βαρβούνης, Κοσμήτωρ της Σχολής Κλασικών & Ανθρωπιστικών Σπουδών ΔΠΘ, τόνισε πως «ο τρόπος με τον οποίο κατά κανόνα οι απόγονοι των Μικρασιατών, των Ποντίων, των Θρακών και των Καππαδοκών προσφύγων διαχειρίζονται την πολιτιστική κληρονομιά τους, κατά βάση μέσω των συλλόγων και διά των κειμηλίων τους, δηλαδή σε δημόσιο και όχι σε ιδιωτικό επίπεδο, εντάσσονται στα όρια των επιστημονικών κλάδων της δημόσιας Ιστορίας και της δημόσιας Λαογραφίας».
Στο πλαίσιο του Συνεδρίου πραγματοποιήθηκε ειδικό μουσικοθεατρικό αφιέρωμα στη Μ. Ασία.