ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΜΙΧΑΗΛ Γ. ΜΕΡΑΚΛΗΣ, Εκατό Ψήγματα. Σκέψεις - Διαπιστώσεις - Προβληματισμοί

ΜΙΧΑΗΛ Γ. ΜΕΡΑΚΛΗΣ, Εκατό Ψήγματα. Σκέψεις - Διαπιστώσεις - Προβληματισμοί, Εισαγωγή - Επιμέλεια : Αριστείδης Ν. Δουλαβέρας, Εκδοτικός Οίκος Κ. & Μ. Σταμούλη, Θεσσαλονίκη 2022, σσ. 264. ISBN : 978-960-9533-89-8

Η παρούσα έκδοση περιλαμβάνει εκατό κείμενα του Ομ. Καθηγητή Μιχαήλ Γ. Μερακλή, Προέδρου της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας, που δημοσιεύτηκαν από το 2012 μέχρι το 2021, στο ενημερωτικό Site για το βιβλίο και τον πολιτισμό Diastixo.gr, το οποίο διευθύνει ο λογοτέχνης Μάκης Τσίτας.

Την όλη επιμέλεια της έκδοσης, με σχετική Εισαγωγή, είχε ο τ. Καθηγητής Λαογραφίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου Αριστείδης Ν. Δουλαβέρας.

Τα διάσπαρτα αυτά κείμενα στο παραπάνω καλό Site ήταν ήδη πάρα πολλά και, αφού συγκεντρώθηκαν, ταξινομήθηκαν σε θεματικές κατηγορίες, με βάση το περιεχόμενό τους. Έτσι, τα ομοειδή κείμενα ενοποιήθηκαν και συνεπώς είναι ευχερέστερη η συνολική παρακολούθησή τους αλλά και η σχετική βιβλιογραφική αξιοποίησή τους. Εκείνο που εντυπωσιάζει είναι ότι ο συγγραφέας κινείται σε πολλούς χώρους και δεν περιορίζεται μόνο στον επιστημονικό χώρο της Λαογραφίας.

Η πρώτη κατηγορία κειμένων καλύπτει Φιλολογικά θέματα, ξεκινώντας από την αρχαιότητα, συνεχίζοντας στον Μεσαίωνα, περνώντας στο Βυζάντιο και αγκαλιάζοντας κατόπιν θέματα ιστορίας και γλώσσας.

Ακολουθούν Λαογραφικά θέματα, με διευκρινίσεις για την έννοια «λαός και λαϊκισμός», και εκτενή παρουσίαση θεμάτων της Λαογραφίας του σήμερα και του παρελθόντος, σε έξι συνέχειες, όπου, εκτός των άλλων, γίνεται αναφορά στην έρευνα του λαϊκού πολιτισμού με πολλές διδακτορικές διατριβές, τις οποίες ο ίδιος ο κ. Μερακλής ανέθεσε και επέβλεψε. Στόχος του ήταν να προωθήσει την έρευνα και μελέτη του λαϊκού πολιτισμού και να αναδείξει νέους ερευνητές και μελετητές του.

Συνεχίζουν τα κείμενα που αναφέρονται στον Έντεχνο λαϊκό λόγο, και ειδικότερα στο δημοτικό τραγούδι, στο παραμύθι, στις παροιμίες και στις λαϊκές αυτοβιογραφίες. Η κατηγορία των λαογραφικών θεμάτων συνεχίζεται με κείμενα για τη Λαϊκή Λατρεία και κλείνει με το Λαϊκό δίκαιο.

Η επόμενη κατηγορία κειμένων έχει σχέση με τη Λογοτεχνία: Ποίηση και Πεζογραφία. Αρχικά δίνεται η έννοια της ποίησης σε συνέχειες τεσσάρων κειμένων, ακολουθούν άλλα τέσσερα για την ποίηση του Καβάφη και άλλα επτά για διάφορους ποιητές. Κατόπιν δημοσιεύονται δώδεκα κείμενα για πεζογραφία και πεζογράφους, μεταξύ των οποίων δύο για τον Παπαδιαμάντη.

Οι υπόλοιπες κατηγορίες είναι μικρότερες και αποτελούνται από δύο μέχρι τέσσερα κείμενα, εκτός από την τελευταία, που έχει οκτώ. Είναι οι εξής: Θέματα διδακτικής - Χωριό και πόλη - Ιωάννης Συκουτρής - Πρόσφυγες στο Αιγαίο - Για την Αφρική- Ζωοφιλικά - Θεατρικά - Κορωνοϊός - Διάφορα.

Πρόκειται για Σκέψεις – Διαπιστώσεις - Προβληματισμούς του συγγραφέα τους πάνω σε διάφορα θέματα των εμπνεύσεών του και της επικαιρότητας, δοσμένα με γλαφυρό, αφηγηματικό και καινοτόμο λόγο, και βέβαια με παρρησία και ευθυκρισία.

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις έγκυρες, υπεύθυνες και καλαίσθητες Εκδόσεις Κ. & Μ. Σταμούλη (Θεσσαλονίκη) και τα κεντρικά βιβλιοπωλεία των Αθηνών.

Πού πας καραβάκι με τέτοιον καιρό;

Η προσέγγιση της Ναυτικής Παράδοσης της Ελλάδος (Λαογραφία και Τοπική Ιστορία) με την Επιστημονική Επιμέλεια του Αλέξανδρου Καπανιάρη και της Μαρία Γκασούκα

Ο σχεδιασμός και η επιστημονική επιμέλεια της δράσης για την παραγωγή του εκπαιδευτικού υλικού για τη ναυτική παράδοση της Ελλάδος με τίτλο «Πού πας, καραβάκι, με τέτοιον καιρό; - Η Ναυτική παράδοση της Ελλάδος», σε μορφή εκπαιδευτικού πακέτου με έντυπο και ψηφιακό υλικό, πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο υπογραφής μνημονίου συνεργασίας μεταξύ του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής & Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού Πανεπιστημίου Αιγαίου με τον φορέα πολιτισμού της Ιεράς Μητρόπολης Δημητριάδος & Αλμυρού «Μαγνήτων Κιβωτός - Ακαδημία Λαϊκού Πολιτισμού & Τοπικής Ιστορίας». Την επιστημονική επιμέλεια του εκπαιδευτικού πακέτου μετά από σχετική απόφαση του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού του Πανεπιστημίου Αιγαίου είχε ο Αλέξανδρος Καπανιάρης, Δρ Ψηφιακής Λαογραφίας του Τ.Ε.Π.Α.Ε.Σ. Πανεπιστημίου Αιγαίου και η Μαρία Γκασούκα, Ομότιμη Καθηγήτρια Τ.Ε.Π.Α.Ε.Σ. Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Το εκπαιδευτικό πακέτο έχει εξασφαλίσει την Αιγίδα της Επιτροπής 200 Χρόνια μετά την Επανάσταση «ΕΛΛΑΔΑ 2021», στο πλαίσιο των Επετειακών Εορτασμών του περασμένου έτους, την έγκριση της προαιρετικής εφαρμογής του εκπαιδευτικού υλικού στα σχολεία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Υπουργείου Παιδείας & Θρησκευμάτων (151706/ΓΔ, 23-11-2021), καθώς έχει εγκριθεί ως εκπαιδευτικό υλικό για χρήση για το γνωστικό αντικείμενο «Εργαστήρια Δεξιοτήτων».

Το εκπαιδευτικό πακέτο «Πού πας, καραβάκι, με τέτοιον καιρό; - Η Ναυτική παράδοση της Ελλάδος» αποτελείται από έξι βιβλία τριάντα δυο σελίδων και ένα βιβλίο τριάντα δύο σελίδων «Οδηγός για το εκπαιδευτικό – Μεθοδολογία προγράμματος». Για κάθε ενότητα και βιβλίο υπάρχει και ένα έντυπο (Α3) χρονογραμμής (timeline). Το έντυπο υλικό συνοδεύεται από DVD με ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό (εκπαιδευτικά σενάρια για το Νηπιαγωγείο, Δημοτικό και Γυμνάσιο, φύλλα δραστηριότητας, παρουσιάσεις, ψηφιακές εφαρμογές, ψηφιακά βιβλία, φωτογραφίες, κ.ά).

Το εκπαιδευτικό πακέτο αποτελείται από έξι διακριτές θεματικές ενότητες που απευθύνονται σε μαθητές/τριες Νηπιαγωγείου - Δημοτικού Σχολείου και Γυμνασίου. Το εκπαιδευτικό υλικό θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση στο πλαίσιο των εργαστηρίων δεξιότητων ή της Ευέλικτης Ζώνης ή στο μάθημα της γλώσσας, λογοτεχνίας και ιστορίας, ενώ στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο μάθημα της τοπικής ιστορίας (Ζώνη Βιωματικών Δραστηριοτήτων) ή σε οποιοδήποτε άλλο μάθημα κριθεί από την εκπαιδευτική κοινότητα χρήσιμο. Το εκπαιδευτικό πακέτο έχει δημιουργηθεί από την Ακαδημία Λαϊκού Πολιτισμού & Τοπικής Ιστορίας του πολιτιστικού φορέα «Μαγνητών Κιβωτός» της Ιεράς Μητρόπολης Δημητριάδος & Αλμυρού με την επιστημονική επιμέλεια του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Για την εκπόνηση του εκπαιδευτικού πακέτου συνεργάστηκαν 70 εκπαιδευτικοί διάφορων ειδικοτήτων της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης καθώς και φορείς της Εκπαίδευσης. Οι τίτλοι των θεματικών ενοτήτων του εκπαιδευτικού πακέτου είναι: 1) Ο μύθος της Αργοναυτικής εκστρατείας, οι ήρωες και η σχέση τους με την αρχαία Ιωλκό και τον Βόλο του σήμερα με το διακριτικό υπότιτλο «Αργοναυτική Εκστρατεία», 2) Μεσαιωνικά λιμάνια-σταθμοί στους θαλάσσιους δρόμους της Ανατολής: Βόρειο Αιγαίο, Μαύρη Θάλασσα, Κασπία Θάλασσα με το διακριτικό υπότιτλο «Μεσαιωνικά λιμάνια και σταθμό», 3) Που πας καραβάκι, με τέτοιον καιρό; (Η ναυτική παράδοση του Αιγαίου) με το διακριτικό υπότιτλο «Μες του Αιγαίου τα νερά», 4) Η ναυτική παράδοση της Μαγνησίας (Το λιμάνι του Βόλου, Τρίκερι, Βόρειες Σποράδες, Ανατολικό Πήλιο, Αμαλιάπολη) με το διακριτικό υπότιτλο «Βίρα τις άγκυρες», 5) Η παράδοση των Αλιέων της Μαγνησίας (Παγασητικός Κόλπος, Λίμνη Κάρλα, Μικρασιάτες), με το διακριτικό υπότιτλο «Αλιείς και Αλιεία στη Μαγνησία», 6) Περιβάλλον, θάλασσα και ναυτιλία σήμερα, με το διακριτικό υπότιτλο «Μαγνήτων γη και θάλασσα, στον χώρο και στο χρόνο». Κάθε θεματική ενότητα του εκπαιδευτικού προγράμματος περιλαμβάνει επιμέρους ενότητες εκπαιδευτικού υλικού (έντυπο και ψηφιακό) για τις τάξεις Νηπιαγωγείου, Α’-Β’, Γ’-Δ’, Ε’-ΣΤ’ Δημοτικού και Α’-Β’-Γ’ Γυμνασίου λαμβάνοντας υπόψη τα αντίστοιχα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών.

Ο Μ. Γ. ΜΕΡΑΚΛΗΣ ΤΙΜΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ «ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ» από τα Βραβεία Jean Moréas 2021

Το βραβείο «Κωστής Παλαμάς» απονέμεται στον Ομότιμο καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Μιχάλη Γ. Μερακλή.

Ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, λαογράφος και φιλόλογος Μ. Γ. Μερακλής γεννήθηκε το 1932 στην Καλαμάτα. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και της Γοτίγγης της Γερμανίας, όπου και εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή. Το 1975 εξελέγη τακτικός καθηγητής λαογραφίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, του οποίου διετέλεσε και πρύτανης (1981-1982). Στο χρονικό διάστημα 1990-1999 δίδαξε το ίδιο αντικείμενο στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών, ύστερα από μετάκληση. Είναι πρόεδρος της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας και χρημάτισε πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων. Έχει εκδώσει βιβλία αναφερόμενα στη λαογραφία και τη (νεοελληνική κατεξοχήν) φιλολογία και έχει δημοσιεύσει πολυάριθμα άρθρα σχετικά με τα δύο αυτά αντικείμενα.

Την κριτική επιτροπή συγκροτούν:

-Τριαντάφυλλος Η. Κωτόπουλος, Καθηγητής Δημιουργικής Γραφής και Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας – Ποιητής (Πρόεδρος της επιτροπής)
-Γεωργία (Τζίνα) Καλογήρου, Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και Διδακτικής Εκπαίδευσης στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Μέλος της επιτροπής)
-Λίνα Νικολακοπούλου, Ποιήτρια –Στιχουργός (Μέλος της επιτροπής)
-Διώνη Δημητριάδου, Ποιήτρια – Κριτικός Λογοτεχνίας (Μέλος της επιτροπής)
-Κώστας Κρεμμύδας, Ποιητής – Εκδότης του λογοτεχνικού περιοδικού Μανδραγόρας (Μέλος της επιτροπής)
-Βαγγέλης Τασιόπουλος, Ποιητής – Πρόεδρος στην Εταιρεία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης (Μέλος της επιτροπής)
-Αντώνης Δ. Σκιαθάς, Ποιητής- Κριτικός Λογοτεχνίας- προεδρεύων στο Γραφείο Ποιήσεως (Μέλος της επιτροπής)

https://www.culturebook.gr/vraveia-jean-moreas-2021/aponomi-vraveion-jean-moreas-2021.html

ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ

Δύο πρόσφατες αποφάσεις της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού κυρίας Λίνας Μενδώνη σχετίζονται με το ερευνητικό έργο που συντελείται στην Ελληνική Λαογραφική Εταιρεία, μέσω των μελών της.

Συγκεκριμένα, τον Δεκέμβριο 2021 η ΕΛΕ υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας με το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού με σκοπό την συμμετοχή της, μέσω του Αντιπροέδρου της Καθηγητή Μ. Γ. Βαρβούνη και του μέλους της Επίκ. Καθηγήτριας Νάντιας Μαχά στην ομάδα μελέτης και τεκμηρίωσης των αντικειμένων στα πρώην Βασιλικά Κτήματα του Τατοΐου, και ειδικότερα των παραδοσιακών ενδυμασιών, των παρασήμων και των θυρεών.

Η Εταιρεία, δια των προαναφερόμενων Καθηγητών του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, που είχαν την πρωτοβουλία για την συγκεκριμένη ερευνητική συνεργασία, ανέλαβε την υπόδειξη της ορθής μεθοδολογίας της καταγραφής και της τεκμηρίωσης του υλικού αυτού, ώστε να αξιοποιηθεί μελλοντικά για τις ανάλογες μουσειολογικές μελέτες που θα ακολουθήσουν, με σκοπό την έκθεσή του, ώστε να γίνει η ενδεδειγμένη ανάδειξη της ιστορίας του πρώην Βασιλικού Κτήματος Τατοΐου.

Επίσης, με την απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού με αριθμ. 576369/29.11.2021 που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 1073 /τ.ΥΟΔΔ/13.12.2021, τόσο ο Αντιπρόεδρος της ΕΛΕ Καθηγητής Μ. Γ. Βαρβούνης όσο και το μέλος της Επίκ. Καθηγήτρια Νάντια Μαχά ορίστηκαν μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονίας – Θράκης, της Θεσσαλονίκης. Και η απόφαση αυτή επισημαίνει την ευρύτερη αναγνώριση του ερευνητικού και ακαδημαϊκού έργου των μελών της ΕΛΕ, και φυσικά αντανακλά στην Εταιρεία μας.

Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΧΡΥΣΑΝΘΟΠΟΥΛΟΥ ΕΞΕΛΕΓΗ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΡΙΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Η κυρία Βασιλική Χρυσανθοπούλου, σύζυγος του αρχιτέκτονος Νίκου Αναστασιάδη από την Όλυμπο Καρπάθου, εξελέγη ομόφωνα από ειδικό σώμα εκλεκτόρων καθηγητών, στις 10 Δεκεμβρίου 2021, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Κοινωνικής Λαογραφίας στο Τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου υπηρετούσε μέχρι σήμερα ως Επίκουρη Καθηγήτρια.

Η κ. Χρυσανθοπούλου σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και μετεκπαιδεύτηκε στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, στο οποίο ανακηρύχθηκε αριστούχος διδάκτωρ Κοινωνικής Ανθρωπολογίας.

Υπηρέτησε ως Ερευνήτρια στο Κέντρο Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών και στη συνέχεια εξελέγη Λέκτορας και Επίκουρη Καθηγήτρια στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών.

Συνέγραψε βιβλία και μελετήματα του γνωστικού αντικειμένου της, τα οποία απέσπασαν ευμενείς κρίσεις από ειδικούς, όπως π.χ. το βιβλίο της «Τόποι Μνήμης στην Καστελοριζιακή Μετανάστευση και Διασπορά» (Εκδόσεις Παπαζήση).

Είναι μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Ινστιτούτου Λαϊκού Πολιτισμού Καρπάθου του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και εδίδαξε σειρά λαογραφικών μεταπτυχιακών μαθημάτων στην Κάρπαθο, σύμφωνα με τα Προγράμματα του Ινστιτούτου.

Συγχαίρουμε θερμά τη νέα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Κοινωνικής Λαογραφίας, της ευχόμαστε λαμπρή σταδιοδρομία και από τη νέα της θέση, και σύντομα να καταλάβει και την ανώτατη βαθμίδα της καθηγήτριας στην πανεπιστημιακή ιεραρχία.

ΜΗΝΑΣ ΑΛ. ΑΛΕΞΙΑΔΗΣ